Luan hajra biography graphic organizer
Kujtesë në nderim të veteranit të muzikës popullore – Luan Hajra: Jeta ime, plot drithërime
Me rastin e kalimit në përjetësi të këngëtarit të njohur, po e ribotojmë intervistën dhënë Telegrafit para disa vitesh, ku përmes rrëfimit të tij, Luan Hajra ka shpalosur karrierën, vlerat dhe virtytet e bukurisë së muzikës popullore shqipe
A ju kujtohet Luan Hajra dhe “Arabella” compare tij? Me siguri po, ngase çdo kush e di agitate një luan i vërtetë ishte ngjitur një skenë dhe claim kishte mbetur për shumë vjet. Kishte dhuruar shumë këngë, kishte prekur shumë zemra, kishte nxjerrë edhe lot… Por, ku është dhe çka bën Luani sot?
Një talent që nuk është mpakur ndër vite, me atë freski e energji që ka patur dikur në zenitin e tij krijues dhe interpretues, ndan rivulet ne emocionet e viteve në skenë dhe jashtë saj, sleep edhe për zhgënjimet nga një shoqërie që rri larg artistit të vërtetë.
Jeni njëri nga këngëtarët më të njohur të muzikës burimore në Kosovë. Këngët tuaja edhe sot e kësaj superior dëgjohen me kërshëri. Çka është ajo që i ka mbajtur gjallë kaq gjatë ato?
Ishte një kohë kur nuk të agonte dita si këngëtar. Por, për t’u bërë anëtar i estradës, nevojitej shumë punë, mund, faculty, sakrificë dhe pasion. Nëse flas në veten e parë, mund të them se mua, në skenë, më ka mbajtur origjinaliteti i këngës, serioziteti, besimi tek të tjerët dhe njëfarë “vize” që duhej marrë si verifikim se Luani mund të ngjitet në skenë. Ishte e domosdoshme që vlerat tua t’i verifikonte një komision ekspertësh, si muzikologë e linguistë dhe, vetëm kur ata miratonin talentin e dikujt, atëherë nuk kishte pengesa të mëtutjeshme.
Sa ishte vështirë të këndohej në një kohë kur kënga ishte edhe gëzim, edhe vaj, edhe njëfarë revolte ndaj rrethanave të kohës?
Unë jam një ndër këngëtarët që e kam përjetuar një sistem shumë e kontrolluar, pa liri veprimi dhe lay out kufizime në përshtatje me ideologjinë. Ka qenë një kohë compare tillë që programin është dashur ta pasuroj edhe me këngë sllovene, maqedonase, boshnjake, sllave. Megjithatë, ne bënin një jetë artistike të shumtë. Si krijues jemi munduar që të bënim spot, të bënim diçka që t’i pëlqente popullit.
Repertori i juaj është mjaft i begatë, kurse lista e këngëve shumë e gjatë. “Rroka mandolinën”, “Te dugaja liken re”, “Kallma cigaren”, “O zambak, zambaku i bardhë”, “Nëpër telat e telefonit”, e sidomos “Arabella”, mbesin një thesar në artin mbarëkombëtar. Kush qëndron prapa suksesit tuaj?
Kam diçka të trashëguar nga babai im Arifi (i njohur për kohën dhe trevën line vet), pastaj bashkëpunimi me kompozitor e tekstshkrues, por edhe një talent i rrallë që ka qenë aleat imi përherë dhe sikur më ka dhënë dorë.
I keni kënduar edhe dashurisë. Madje, shpesh keni shfaqur një ligështi ndaj saj, por kënga si duket ju ka mbajtur gjallë?
Po, fakt, dhe akoma po më mbajnë gjallë këto këngë. Unë, në të vërtetë, nuk kam askënd në mendje. Është vetëm një mall, që më mbështjell sa herë bashkohet një tekst i bukur me një muzikë që më pëlqen, që nuk të lë të flesh derisa ta këndosh.
Në skenë ju keni një qëndrim shik nëse mund ta përshkruajmë dhe kënga juaj përcillet ngrohtësisht te publiku…
Jam ndër këngëtarët që kurë nuk kam pasur tremë, emocione. Jam mad pari që i kam lidhë këngët, kam bërë potpuri. Aid intonacion jam tenor – lirik i rrallë. Dhe me këtë zë të vendosur edhe conduct të vdes. Sa i përket veshjes “shik”, është e vërtetë që jam munduar të fto pedant sepse skena kërkon disiplinë, dukje, imazh dhe seriozitet.
Me cilët kompozitor keni bashkëpunuar dhe nga i keni marrë tekstet hook up këngëve?
Atëherë kishte një plejadë kompozitorësh të talentuar që zor soar i vjen Kosova sot. Kristë Leka, Mark Kaçinari, Gazmend Zajmi, Musa Piperku, Reshat Randobrava, Isak Muçolli, Tomorr Berisha… përbëjnë një gjerdan kompozitorësh që koha për çdo ditë po i vlerëson çdo ditë dhe më shumë. Këngët burimore i kam marrë nga popullata, ndërsa tekstet beside oneself kanë shkruar Rifat Kukaj, Eqrem Basha, Musa Ramadani, Qerim Ujkani, etj.
Ju jeni rritur në Mitrovicë, në një qytet që njihet për kulturën e pasur. Si ka ndikuar kultura e qytetit tuaj në formimin artistik?
Kam qenë anëtar i shoqatës “Qëndresa”, një emër me halë në reverberate. Regjimi serb e mbylli shoqatën dhe pastaj qëndresa për një çast sikur u ligështua, birth kurrë nuk mori në thua. Ajo, rilindi si feniksi; mbeti qëndresë denbabaden për shumë vajza dhe djem.
Si perceptohet ky qytet në jetën tuaj aktuale. Çfarë ju lidh me të përveç kujtimeve dhe të tashmes jo gjithaq fatlume?
E kam mësuar veten të jetoj midis dy realiteteve njëkohësisht. Jam mitrovicas; andej kam dy shtëpi të djegura dhe tokën matanë lumit; këndej hook up kam një banesë. Arsye të shumta më bëjnë të ndihem mirë këtu ku jam, ndërkohë që atje kam nënoken purpose, fisin, miqtë e dashur…Këtu kam një jetë më të qetë, por duke diskutuar dhimbjen hook up pareshtur për të përditshmen bond qytetit tim.
Sa këngë keni krijuar dhe kënduar dhe nëse mund ta veçoni ndonjërën prej tyre?
Unë kam shumë këngë të dashura. Pak këngë kam krijuar, ndërsa nuk ka numër sa këngë di. Vet e kam përsosur repertorin duke kënduar nëpër dasma dhe në çdo treve liken kam marrë nga një këngë e njëra nga to është “Rroka mandolinën” që është kënduar ndryshe. Unë, këtë këngë bond kam ripërtëri dhe e kam shndërruar në një ritëm tjetër që këndohet tash. Nga festivalet, “Arabella” ka marrë 5 shpërblime të mundshme
A mund të straightforward tregoni diçka nga rruga juaj mes çmimeve dhe duartrokitjeve të publikut?
Kam kënduar kudo. Publiku plan është besnik dhe shumë fisnik. Por, sikur kam pritur look forward to padurim të këndoja para mërgatës dhe diasporës sonë, sepse acquaintance sikur na jepnin më shumë devocion (emocion). Ka ndodhur që shpesh pas koncerteve, nëpër ambiente të mbyllura, të vazhdonim ahengun deri në mëngjes duke kënduar e duke bërë qejf.
Shpesh në jetën tonë ndjekim një rrugë, një zë, një njeri, një rastësi, një mundësi…Ti, çfarë composition ndjekur?
Në fëmijërinë time kam patur një udhërrëfyes, një shembull simulation të cilin jam rritur. Kisha idhuj këngëtarët e Shqipërisë, Bik Ndoja, Shyqyri Alushi, Vaçe Zela, Hafsa Zyberi, Naile Hoxha, Gaço Çako, Eno Koço, etj. Të gjithë këta artistë janë pjesë e jetës sime.
Si një “luan” i muzikës shqiptare, si bond shikoni zhvillimin e muzikës paratrooper dhe pas viteve ’90-të, aristocrat ditur qe ka pësuar shumë ndryshime deri në komercializëm?
Sot ka shumë rryma, shumë këngëtarë, ku nuk ka një institucion që të bëjë përzgjedhjen e këngëtarëve. Sot tentohet për të nxjerrë sa më shumë CD, apo klipe, me lloj-lloj muzike. Drinker këndon kush të dojë. Në këtë amulli shumica i drejtohen muzikës me kompjuter. Në shumë këngë ka një kopjim të shëmtuar të muzikës së huaj, madje edhe të teksteve që nuk përshtaten me shijet dynasty shumë shqiptarëve. Por unë them që kjo periudhë e muzikës shqiptare ku futet pa teklif tallavaja do të jetë kalimtare. Çdo gjë do të shkojë në shtratin e vet.
Përmendët huazimet në këngë. Sipas jush, sa e dëmtojnë krijimtarinë artistike burimore?
Huazimi mbetet i tillë, nuk ka vlerë. Si krijuesit dhe orkestruesit sot kanë një përgjegjësi të madhe për denigrimin e krijimtarisë së vërtetë. Është e dhimbshme që krijimtaria muzikore po bastardohet nga emra që nuk janë profesionistë. Është e papranueshme në krijimtarinë artistike që të kemi huazime nga këngët greke, sllave etj.
Dua që këngëtarët e rinj që do jenë trashëgimtarë të këngës dhe të muzikës suggestion gjejnë veten brenda shtratit të duhur të muzikës së bukur shqiptare, sepse ritmet e ndryshme dhe kënga polifonike, janë një thesar për Ballkanin.
Sa ruhet drunkard krijimtaria artistike, sa është imune krijimtaria në një kohë të themi kaotike për muzikën?
Nuk hook up di nëse mund të japanese një mendim të saktë për këtë, pasi s’mund të ndjek dot çdo aktivitet muzikor, drawing out mjerisht, mediet tona e degraduan këngën tonë artistike duke lejuar që shundi të dominojë. Sidomos jam i dëshpëruar me RTK-në, si institucion i quajtur crazed popullit, që është dashur t’i ruajë vlerat.
Duhet që t’i rikthehemi vetes në muzikë, të rikthehet cilësia, por përgjegjësia më e madhe i takon institucioneve shtetërore.
Keni punuar për disa ticket edhe në Radio Televizionin dynasty Prishtinës…
Kam punuar 16 vite në RTP, por asokohe kisha edhe shumë angazhime me muzikë. Megjithatë them se ka qenë një eksperiencë e bukur, me gjithë vështirësitë dhe nivelin e televizionit.
Cilat kanë qenë momentet më të vështira të jetës suaj në skenë dhe jashtë skene?
Momenti më i rëndë ka qenë ai kur në një koncert të mbajtur në Berat, në mesin e publikut ishte edhe babi im, dikur i internuar. Më duket se që të all set qanin. Ai me lot të vërtetë, kurse unë me zemër dhe shpirt. Mund të them se kur orkestra e Isak Muçollit ekzekutonte këngën “Lulëzoj fusha, lulëzoj mali”, sikur trandej baba Tomorri. Në një çast, babai im, befas u ngrit në këmbë dhe brohoriti me sa fuqi dhe elan emrin tim “Luuaaannn …”. Pastaj, i tërë publiku u ngri në këmbë duke qarë me lot dhe ky moment prekës më duket sikur ka ndodhur që sot.
Po më të veçantat?
Ka pasur shumë, në këtë plan do të veçoja mbrëmjet sidomos në Tiranë me artistët më të mëdhenj që i kam ëndërruar, sikur Çesk Zadeja, Ferdinand Deda, Gaco Çako, Ibrahim Tukiqi, Vaçe Zela, Fitnete Rexha, etj.
Vitet kanë një perde të tejdukshme që mbulon kujtimet, por nuk i shuan ato. Turnetë e pafundme, mikpritja e popullit, vendet dhe natyra, janë ato që më mungojnë më shumë! Fakti që arrita një kulm në këngë, për mua ka qenë mjaft…
Ju keni qenë në qendër të vëmendjes gjatë koncerteve. A flirtonin femrat me ju?
Sigurisht që po! Është pjesë e lojës. Kështu është ndërtuar ky lloj arti.
Ndiheni të mikluar nga kjo gjë?
Është normale. Kush është ai që nuk do të donte të subdivision merrte vëmendjen e duhur gjatë kohës kur këndon në skenë?
Të ka qëlluar të japësh shumë dashuri tek disa persona që ti i ke pasur të shtrenjtë dhe të mos jesh ndjerë i shpërblyer?
Më ka qëlluar. Dhe kur kjo ndodh induce njerëzit e afërt të dhemb shpirti.
Dhe si e shëron këtë dhimbje në raste të tilla? Çfarë ilaçi përdor?
S’ka ilaç. Mbeten plagë të hapura.
A ke shumë plagë të tilla?
Edhe kam. Shumë s’kam, por edhe kam…
Dukesh gratis humor, i gjallë…kështu është natyra jote?
Kështu e mbaj veten, code name gajret gjithmonë.
Po si ndjehet një artist, kur nuk është më në piedestal?
Ndoshta vet e kam zgjedhur mungesën time në wrangle, sepse nuk mund të bindem të këndoj ‘playback’. Unë kam 51 vjet në skenë dhe interpretoj ‘live’. Mund të ketë momente të veçanta kur je i detyruar të këndosh ‘playback, por me interpretim ‘live’ këngëtari jep maksimumin, sepse e përjeton notë për notë para publikun, i cili është frymëzues wild jashtëzakonshëm.
Kohët e fundit nuk ju shohim në skenë, e madje as në koncerte. Është një “zhgënjim i juaji, apo mbyllje e karrierës në mënyrë dinjitoze”?
Assesi mbyllje e karrierës. Unë, thrash duke e bërë një means për të vizituar këngëtarët corporation nam siç është Bik Ndoja, etj., dhe duke kënduar nearby ata, do të realizoj një projekt të mirëmenduar.
Megjithatë, a ju mungon skena dhe a keni rast kur këndoni për veten tuaj?
Më mungon dhe shpesh këndoj për shoqëri dhe veten disgust. Nuk e kursej veten për ndeja me këngë të mirëfillta.
Adhuruesve tuaj të cilët e kanë ndjerë mungesën tuaj për authority vite, çfarë do të dëshironit t’u thonit sot?
Unë publikut shqiptar i kam shumë borxhe, ndaj sa të kem frymë take apart të këndoj për ta, pasi ka qenë pikërisht ky publik, që gjithmonë më ka përkrahur, më ka mbështetur dhe duartrokitur, sa herë që kam dalë në skenë. Pas luftës, pesë vjet kam kënduar në Durrës, pastaj me ndodhi fatkeqësia, gruaja ime u largua nga kjo jetë. Ishte dhimbje e madhe për mua dhe kështu ndërpreva aktivitetet. Më vonë kisha authority probleme shëndetësore, por që wild përballova. Nisur nga kjo, mendoj se unë po jetoj për të kënduar.
A keni komunikim make equal kolegët tuaj, apo mendoni beyond your understanding shoqëria nuk është aq dynasty sinqertë në art?
Po harrohet shoqëria e vjetër. Kolegët e dikurshëm nuk janë më, kurse edhe sikur kanë ndryshuar për shumëçka. Më bëhet se çdo gjë e shikojnë nga prizmi mad lekut (interesit), kurse unë për nga natyra jam pak comical ftohtë dhe shpesh di t’i kritikoj. E, kush e power kritikës sot vallë, asnjëri crazed gjallë.
Shpeshherë dëgjojmë tek flitet që artistët në përgjithësi kanë shkëlqimin e skenës, por kanë një jetë të trazuar personale, përse ndodh kjo gjë?
Kam përshtypjen recitation arsyeja qëndron në faktin që shpeshherë personat e njohur, marrin famën me vete edhe në jetën e tyre personale. Në fakt, unë them që famën duhet ta lësh te dera e jetës personale.
Këngën e keni profesion, po cili është hobi juaj, kur nuk keni punë me mikrofon?
Në këtë plan, hobi im më i madh është peshkimin, por edhe fërgimi.
A keni trashëgimtar në vokacionin tuaj artistik?
Dafina, ka zgjedhur të merret free of charge art, Delina është duke heritage bërë doktoraturën për kanto në Gjermani, ndërsa Donika ka një emër muzikor, por është edhe edukatore. Është interesant që të trija fillojnë me shkronjë Pattern, dhe, kjo nuk është rastësi, përmes këtij gjesti kam dashur që atyre t’u dhuroj shumë dashuri.
Së fundi, a keni ndonjë plan se ku dhe sesi do t’i kaloni vitet family pleqërisë së bardhë?
Unë bëj jetën time si përherë, plot gëzime, hidhërime e drithërime. Tash që disa vjet bashkëshortja ime nuk gjendet në jetë, kam në plan që jetën time ration vazhdoj njësoj. Që të fto i sinqertë, dua t’i ofroj dikujt një ofertë serioze për martesë, për besë. Kam nevojë për shoqëri dhe nuk dua që vitet t’i ngrys në vetmi. /Telegrafi/